Aziz George Kapadokya kaya kiliselerinde üç değişik şekilde tasvir edilmiştir.
a) Portre Tasviri: Aziz George bu tasvirde başının arkasında hale ile sakalsız ve kıvırcık saçlı olarak tanımlanır. George’un peleriniyle zırhının bir bölümü ve atribüsü olan silah ile (kılıç veya mızrak) yarım boy olarak tasvir edilmektedir.
b) Ayakta Tasviri: Sakalsız, kıvırcık saçlı ve haleli olan aziz genellikle sarı renkte örme zırh giyinmiş olarak, kırmızı peleriniyle tasvir edilir.
c) Atlı Tasviri: Sakalsız, kıvırcık saçlı ve haleli olan aziz, genellikle sarı renkte örme bir zırh giyinmiş olarak, kırmızı peleriniyle gösterilir. Aziz, beyaz bir atın sırtındayken ve mızrağıyla ejderhaya karşı savaşırken tasvir edilir.
Bu tasvirde Aziz George’un karşısında kırmızı atıyla Aziz Theodoros görülmektedir.
GÖREME BÖLGESİ’NDE TASVİR EDİLDİĞİ KAYA KİLİSELERİ
1. ÇARIKLI KİLİSE
Aziz George, bu kilisede batı haç kolunun güney duvarı alt seviyesinde Aziz Theodoros’la yan yana ve kuzey duvarının alt kısmına resmedilmiş olan Aziz Prokopios’u karşısına alacak şekilde tasvir edilmiştir. Aziz George burada yer alan tasvirinde diger tasvirlerindeki gibi sarı renkte örme zırhı ve kırmızı peleriniyle görülür. Aziz, burada sağ kolunu dirseğinden bükerek bir kılıcı, sol eliyle ise bir mızrağı tutmaktadır.
2. ELMALI KİLİSE
Aziz George, bu kilisede güney duvarın doğusundaki plasterin yüzeyine tasvir edilmiştir. Resim, çok tahrip olduğu için sadece başının bir kısmı görülmektedir.
3. KARANLIK KİLİSE
Aziz George, bu kilisede giriş mekanı kuzey duvarının batısına Aziz Theodoros’un yanına tasvir edilmiştir. Çarıklı Kilise’de olduğu gibi bu kilisede de Aziz George’un sağ kolunu dirseğinden bükerek bir kılıç, sol eliyle ise bir mızrak tuttuğu görülür. Aziz, diğer tasvirlerinde olduğu gibi sakalsız, kıvırcık saçlı, haleli, sarı renkte örme zırhı ve kırmızı peleriniyle resmedilmiştir.
4. KATHERİNA KİLİSESİ
Aziz George bu kilisede güney haç kolunun güney duvarı alt seviyesinde, beyaz at üzerinde ve doğu duvarı alt seviyesinde ayakta olmak üzere iki defa tasvir edilmiştir.
At üzerindeki tasviri, diğer kiliselerde yer alan atlı tasvirlerini yinelemektedir. Ancak, ayakta gösterildiği tasvirinde diğer tasvirlerinden farklı olarak kılıç değil mızrak tuttuğu görülür.
5. SAKLI KİLİSE
Aziz George bu kilisede ana ibadet mekanının kuzey duvarı üst seviyesine at üzerindeki Theodoros’la karşılıklı olarak tasvir edilmiştir.
6. YILANLI KİLİSE
Aziz George bu kilisede beşik tonoz örtünün doğu şeridine Aziz Onesimus ve Azize Helena tasvirlerinin arasında kalan boşluğa Aziz Theodoros’u karşısına alacak şekilde atlı olarak tasvir edilmiştir. Fakat burada diğer tasvirlerinden farklı olarak mavi renkte zırh giyindiği görülmektedir.
7. AZİZE BARBARA SAPELİ
Beyaz bir ata binmiş olan Aziz George kırmızı ata binmiş olan Aziz Theodoros’la birlikte elindeki mızrakla bir ejderhayı öldürürken, tasvir edilmiştir.
GÜLŞEHİR BÖLGESİ’NDE TASVİR EDİLDİĞİ KAYA KİLİSELERİ
KARŞI KİLİSE
Aziz George bu kilisede iki defa tasvir edilmiştir. Birincisi kuzey duvarının batı yönündeki kör arkadda görülen at üzerindeki tasviridir. Aziz George buradaki tasvirinde yürümekte olan beyaz bir atın üzerinde kırmızı renk pelerini ve sarı renk zırhıyla görülmektedir. Aziz George’un ikinci tasviri ise beşik tonoz alınlığında karşımıza çıkmaktadır. Aziz George, burada kırmızı ata binmiş olan Aziz Theodoros’la birlikte elindeki mızrakla bir ejderhayı öldürürken, tasvir edilmiştir.
IHLARA BÖLGESİ’NDE TASVİR EDİLDİĞİ KAYA KİLİSELERİ
KIRKDAMALTI KİLİSESİ
Aziz George’un, bu kilisede 6 defa tasvir edildiğini görüyoruz. Bunlardan birincisi dış duvara oyulu bir hücre cephesinde işlenmiş “Ejderha ile savaşan Aziz George” tasviridir. Kısmen tahrip olmuş durumdaki bu tasvirde, Aziz George’a ait diğer atlı tasvirlerinden farklı olarak ejderhanın iki başlı olduğu görülür. Ejderhanın iki başı simetrik olarak atın ön ve arka tarafından dikilmiş bulunmaktadır. Aziz George’nin bindiği beyaz atın kuyruğu ise doğu adetlerine uygun olarak topuz şeklinde bağlanmıştır. İkinci, üçüncü ve dördüncü tasvirler kuzeybatı duvarında tasvir edilmiştir. İkinci tasvir çok tahrip olduğu için Aziz George’nin elinde tuttuğu kılıç ve başının arkasındaki halenin dışında fazla bir şey görülmemektedir. Üçüncü tasvirde Georgeos dört nala koşan beyaz bir atın üzerinde tasvir edilmiştir. Aynı ince örme zırhı giyinmiş olan azizin başında bir diadem vardır. Arka planda büyük üçgen biçimindeki kalkanı görülmektedir. Sağ elinde tuttuğu mızrağı kendisine saldırmakta olan üç başlı ejderhanın en alttaki başına saplamaktadır.
Dördüncü tasvir de sahnenin iki tarafında, kilisenin ithaf edildiği Aziz George’a adak sunanların resimleri görülmektedir. Resimli alanın üst kısmının üçte birini başların ara yerlerine yazılmış bulunan yazılar kaplamaktadır. Kısmen silinmiş, tahrip olmuş bu yazıları okumak çok zordur. Aziz George’a adağı sunan kadının arkasındaki yazının dördüncü satırından başlayan ikinci bölüm ise daha çok bir yakarışa benzemektedir.
Kadının solundaki, bu olayın geçtiği çağın hükümdarlarını çağırmaktadır.
Yazılar şöyledir:
“Muzaffer ve ulu şehit Aziz George’un bu kutsal tapınağı, Amirarzes Basileos’un eşi, burada resmi görülen Thamara’nın yardımları ile nefis bir şekilde dekore edilmiştir.
Ey çilekeş Kappadokyalı şehit George Andronikos efendimiz, pek yüce ve pek asil Büyük Sultan Mesud’un tabiyeti altında Romalılar üzerinde hüküm sürmektedir.”
Tasvirde elinde kilisenin maketiyle gösterilen bani, büyük bir olasılıkla Gürcü asıllı bir prensestir.
Kilisenin tavanındaki diğer bir kitabede bu yapıya bağışladığı araziden söz edilmektedir:
“Ben naçiz Thamara, yaptırdığım bu tapınak için yamaç üzerindeki bir üzüm bağının arazisini, Siara Phatenes’ten satın almış olduğum bağı bağışlıyorum.”
Kilisede, Aziz George ilgili beşinci tasvir, güneybatı duvarında karşımıza çıkmaktadır. Neredeyse tamamı tahrip olmuş durumdaki bu tasvirin “Ejderha ile Mücadele” sahnesi olduğunu anlıyoruz. Burada biri beyaz, diğeri ise kırmızı renkte iki atın üzerine binmiş olan azizlerin karşılıklı olarak resmedildiğini görüyoruz. Bunlardan beyaz ata binmiş olanı George’dur.
Aziz George’un karşısına resmedilen atlı ise Aziz Theodoros’tur. Kilisede George ile ilgili olan altıncı tasvir, kendine has özelliğiyle ayrı bir önem arz etmektedir. Beyaz bir atın önünde ayakta tasvir edilen azizin zırhı örme biçiminde değil balık pulu şeklinde işlenmiştir.
Omuzunun arkasındaki kalkanıyla görülen azizin kucağında küçük bir figürün bulunduğunu saptadık. Dikkatli bakıldığında bu figürün sağ elinde üçgen biçiminde bir kadeh tuttuğu ve bu kadehi George’a sunduğu görülmektedir.
Tam anlamıyla ikonografik bir çözümlemesi yapılamasa da bu figürün sunduğu kadehin martirlik kadehi olduğu düşünülebilir. İkinci bir ihtimal olarak bu tasvirin litürjik ayinlerle ilişkili olarak yapıldığı savunulabilir.
SOĞANLI BÖLGESİ’NDE TASVİR EDİLDİĞİ KAYA KİLİSELERİ
1. BARBARA KİLİSESİ
Aziz Georgeos, bu kilisede batı duvarının güney yönünde ve güney duvardaki sıvanın üzerine olmak üzere iki defa tasvir edilmiştir.
İkinci tasvirinde Aziz Theodoros Stratelates’in yanına ve Aziz Prokopios’un karşısına resmedilmiştir.
2. YILANLI KİLİSE
Aziz Georgeos bu kilisede güney şapelin batı duvarı üst seviyesinde tasvir edilmiştir. Ejderha ile mücadele sahnesi olduğu anlaşılan bu tasvirde, Aziz George beyaz bir atın üzerinde tasvir edilmiştir.
Read More about Aziz George
