Osmanlı’dan Günümüze Bir Kültür Mirası
Fatih Sultan Mehmed tarafından İstanbul’da inşa ettirilen Çinili Köşk, Osmanlı sivil mimarisinin erken dönem örneklerinden biridir. Aya İrini Kilisesi’nden ayrılan ilk arkeolojik eserler, uzun yıllar boyunca bu köşkte sergilenmiştir. Ancak zamanla köşk, sahip olduğu alan açısından yetersiz kalınca, buradaki eserler yeni yapılan binalara taşınmak zorunda kalmıştır Necati Dolunay ve Akbank Yayınları’ndan Önemli Bir Eser.
Çinili Köşk, Asuman Kolsuk tarafından kaleme alınan rehber kitapta da detaylı biçimde tanıtılmıştır. Bu dönemde Topkapı Sarayı Müzesi’ne bağlı olan köşk, 1967 yılında sarayın Divit Odası’nda bulunan Türk çini ve seramiklerinin buraya taşınmasıyla farklı bir işlev kazandı. Yenilenen teşhir anlayışı sayesinde, daha çağdaş bir müze düzenlemesiyle ziyaretçilere açılmıştır.
Bu rehber kitapta 30 fotoğraf ve bir kroki yer almaktadır. Köşkün büyük salonu ve alt katındaki odalarda, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait çini eserler tarih sırasına göre sergilenmiştir. Her odada farklı dönemlerin çinileri bulunduğu için, o dönemlere ait üslup ve süsleme anlayışlarına da kısaca değinilmiştir. Ayrıca köşkün kendi tarihi ve mimari özellikleriyle birlikte ünlü çinileri de anlatılmıştır.
Nilüfer Aydın’dan Yeni Bir Değerlendirme
Çinili Köşk üzerine uzun yıllar sonra yeni bir yayın ihtiyacı doğmuş ve Nilüfer Aydın, bu konuda kapsamlı bir eser hazırlamıştır. Aydın’ın kitabı; köşkün tarihçesi, mimarisi, sergileme düzeni, ayrıca Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait çini eserler gibi başlıkları kapsamaktadır. Kitapta yer alan yüksek kalitedeki görseller, Turhan Birgili tarafından çekilmiştir.
Askerî Müze Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Uzanan Birikim
Çinili Köşk’ten sonra, İstanbul’un en önemli müzelerinden bir diğeri olan Askerî Müzeye geçebiliriz. Bu müzenin gelişiminde en önemli katkıyı sağlayan kişi, Gazi Ahmed Muhtar Paşa olmuştur. 1908-1923 yılları arasında müze müdürlüğü yapan Paşa, müzenin ismini “Mecmua-i Esliha-i Âtika” yerine “Müze-i Askeriye-i Hümayun” olarak değiştirmiştir.
Askerî Müze, 1940 yılına kadar Aya İrini Kilisesi’nde hizmet vermeye devam etmiştir. Ancak II. Dünya Savaşı’nın Türkiye’ye sıçrayabileceği endişesiyle faaliyetlerine ara verilmiştir. Savaşın sona ermesinden sonra, eserler 1949 yılında Maçka Silahhanesi’ne taşınmış, daha sonra 1959’da Harbiye Mektebi Jimnastikhanesi’nde sergilenmeye başlanmıştır Turkey Tour Guide.
Bu yapı, zamanla müze koleksiyonları için yetersiz kaldığından, 1966’da eski Harbiye binasında restorasyon çalışmalarına başlanmış ve bina 1993 yılında Askerî Müze olarak yeniden ziyarete açılmıştır. Böylece müze, daha modern ve işlevsel bir yapıya kavuşmuştur.
