İlk Süreli Yayın
İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yıllığı, Türkiye’de müzecilik tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak ilk kez 1934 yılında yayımlandı. Bu 74 sayfalık yıllıkta, müzeye yeni kazandırılan eserler, yapılan yayınlar ve müze personeli hakkında bilgiler hem Türkçe hem de Fransızca olarak sunuldu. Üç yıl aradan sonra ikinci sayı yayımlandı. Ancak II. Dünya Savaşı’nın neden olduğu bütçe kısıntıları nedeniyle üçüncü sayı ancak 1949 yılında basılabildi. Bu defa yabancı dil olarak Fransızca yerine İngilizce tercih edildi Çinili Köşk.
Savaş sonrası dönemde dünyada ve Türkiye’de istikrarın sağlanmasıyla birlikte, yıllık daha düzenli olarak yayımlanmaya başladı. 1950’de çıkan dördüncü sayıda, müzeye eklenen eserler hakkında artık daha kısa ama bilgi verici açıklamalar yer aldı. 1952 yılında beşinci sayı yayımlandığında ise hem sayfa sayısı arttı hem de içerik daha zengin hale geldi.
Düzenli Yayın Süreci ve Uzun Ara
Yıllık, sonraki yıllarda da yayınlanmaya devam etti:
1953: Altıncı sayı, 1957: Yedinci sayı, 1958: Sekizinci sayı, 1960: Dokuzuncu sayı, 1962: Onuncu sayı, 1964: On birinci ve on ikinci ortak sayılar, 1967: On üçüncü ve on dördüncü ortak sayılar, 1969: On beşinci ve on altıncı ortak sayılar.
Her yeni sayı daha fazla makale, daha geniş içerik ve artan bilimsel katkı sundu. Ancak bu süreç çeyrek yüzyıldan fazla sürecek bir duraklama ile kesildi. 2001 yılında, yıllık on yedinci sayısıyla yeniden yayın hayatına döndü. Bu uzun aranın sebebi olarak ise hem mali yetersizlikler hem de müze binalarında süren yoğun restorasyon ve yeniden sergileme çalışmaları gösterildi.
Ek Binalar ve Yayınlara Etkisi
1960’ların sonlarında başlanan ek bina inşaatları, ardından 1988 yılında başlayan yeniden sergileme projeleri ve bunların 1991’de tamamlanması, müze yayınlarını olumsuz etkiledi. Bu büyük altyapı çalışmaları sırasında birçok yayın projesi ertelendi ya da iptal edildi.
Rehber Yayınlar Ziyaretçilere Yol Gösteren Eserler
Bu zorlu döneme rağmen, 1955 yılında, Maarif Vekâleti Eski Eserler ve Müzeler Umum Müdürlüğü Yayınları arasında önemli bir rehber yayımlandı:
“İstanbul Arkeoloji Müzeleri Resimli Rehber – Sümer, Akad, Asur, Hitit, Eski Mısır ve Arabistan Eserleri Koleksiyonları”.
Müzenin arkeologları Osman Sümer ve Mustafa Kalaç tarafından hazırlanan bu 90 sayfalık rehber, 27 siyah beyaz fotoğrafla desteklendi. Kitapçıkta, Eski Şark Eserleri bölgesindeki 12 salonda yer alan eserler teker teker tanıtıldı Turkey Private Tours.
Yeni Rehber Klasik Dönem Eserleri
1966 yılında, aynı başlıkla fakat bu kez Yunan, Roma ve Bizans dönemine ait heykeltraşlık ve mimarlık koleksiyonlarını tanıtan yeni bir rehber yayımlandı. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin büyük binasının alt katında yer alan 20 salondaki eserleri tanıtan kitapçıkta, 50 siyah beyaz levha fotoğraf kullanıldı. Bu kez müzenin tarihçesi sadeleştirildi ve eser açıklamaları, Klasik Eserler Bölümü uzmanları tarafından yazıldı.
Ayrıca, bu rehbere ek olarak Topkapı Sarayı Müzesi koleksiyonlarını tanıtan 43 fotoğraflık, 41 sayfalık bir bölüm de eklendi. Böylece ziyaretçiler, her iki müze koleksiyonu hakkında kapsamlı bilgiye erişebildi.
Bu yayınlar, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin sadece sergileme değil, bilgi üretme ve yayma işlevini de güçlü bir şekilde sürdürdüğünü gösterir. Müzenin süreli ve rehber yayınları, hem bilim insanları hem de halk için önemli kaynaklar sunmaya devam etmektedir.
